Obostrzenia covidowe pokrzyżowały wiele planów. Z tego powodu wakacje 2020 spędziliśmy nad polskim morzem, nie do końca w miejscu, którym chcieliśmy. Z powodu odwołania zorganizowanego wypoczynku dla pociechy przepadła możliwość zobaczenia przez niego Zamku Krzyżackiego w Malborku. Nie ma jednak tego złego co by na dobre nie wyszło. Chyba tak. Malbork jest ostatnim etapem naszej majowej wyprawy nad Morze Bałtyckie. Przez Toruń, Kopalino, w międzyczasie Sasino, Jastrzębią Górę, przenosząc się do Elblągu i wizytą we Fromborku docieramy przed dziewiątą na pusty parking przy twierdzy.
Elektroniczny przewodnik po zamku
Nie doinformowani, mamy zamiar wejść z pierwszym przewodnikiem na teren muzeum. Okazuje się jednak, że istnieje elektroniczny przewodnik. Dostajemy urządzenie przypominające zapomniane już telefony komórkowe marki nokia wraz ze słuchawkami. I od tej pory na podstawie wskazówek ePrzeowdnika przemieszczamy się po kolejnych komnatach twierdzy.
Znajdując się danym pomieszczeniu, nie musimy się przejmować, że głos w słuchawkach będzie nas poganiał. Możemy odtworzyć poszczególne etapy nagrania, wysłuchać je ponownie. Urządzenie sterowane jest czymś na kształt gpsa i głos w słuchawkach usłyszycie w momencie gdy wejdziecie do danego pomieszczenia, czy znajdziecie się na dziedzińcu lub w innym miejscu, z którym związana jest jakaś historia.
Ograniczenia covidowe nie pozwalają zobaczyć wszystkiego co widzieliśmy będąc pierwszy raz na Zamku w Malborku. Nie udało się nam wejść między innymi na wieżę. Warto śledzić oficjalną stronę Zamku na której podawane są informacje o dostępności. W trakcie naszego pobytu na Wybrzeżu i Kaszubach w poniedziałek można było tylko przejść trasę zieloną. Trasa historyczna udostępniona jest od wtorku do niedzieli. To właśnie sprawiło, że opuszczając Domek Morski w Kopalino postanowiliśmy w poniedziałek zajrzeć do Elbląga i Fromborka, a do Malborka zajrzeć w drodze do domu, we wtorek. Być i nie zobaczyć? Co to, to nie.
Zakon Krzyżacki
Początki Zakonu Krzyżackiego sięgają czasów III krucjaty w trakcie której niemieccy rycerze założyli przy mieszczańskim szpitalu stowarzyszenie, które opiekować miało się rannymi. Stąd też o Krzyżakach mówi się jako Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Od tamtej pory, a było to jeszcze w XII wieku. W okolice ówczesnych ziem polskich sprowadzeni zostali dopiero za przeszło 100 lat. Uczynił to Konrad Mazowiecki, który zrobił tym samym przysługę Zakonowi, który właśnie został wyrzucony z ziem Węgierskich. Krzyżacy wsparli stłumienie powstania Pruskiego i tak od grodu do grodu zorganizowali sobie teren pod własne ziemie.
Korzenie Zakonu w Malborku sięgają roku 1280. Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego uznał zamek w Malborku za swoją główną siedzibę w 1309 roku. Swoją siedzibę przeniósł z Wenecji, co już świadczyć może o potędze malborskiej twierdzy. Pomimo porażki jaką Zakon poniósł w bitwie pod Grunwaldem sam zamek nie został nigdy zdobyty.
Zwycięskie wojska po wykańczającej potyczce musiały odpocząć. To pozwoliło ufortyfikować mury. Kiedy armia pod wodzą Władysława Jagiełły dotarła do Malborka było już za późno. Sprawę zakończył pokój Toruński w 1411. Zamek przeszedł w polskie ręce w 1457 roku. Kazimierz Jagiellończyk nabył nieruchomość za równowartość 660 kg złota. Tak zakończyły się najlepsze lata dla twierdzy. Aż do czasów współczesnych.
Nie chciałbym nikogo obrażać, ale często wojskowi nie mają poukładane dobrze pod głową. Wydać rozkaz niszczenia czegoś tak imponującego świadczy o największym stopniu upośledzenia. A takie sytuacje miały miejsce także pod Zamkiem Krzyżackim w Malborku. Na szczęście współczesne czasy dla twierdzy są łaskawe. Docenia się ten niezwykły skarb i dba o to aby udostępniać go w jak najlepszym stanie przyjezdnym.
Zwiedzanie Zamku Krzyżackiego w Malborku
Od 2008 nie tylko zmieniła się forma zwiedzania, gdzie prócz standardowej grupy z przewodnikiem można zwiedzać samotnie ze wspomnianym elektronicznym przewodnikiem. Przeniesiono kasy i wejście. Miejsce zakupu biletów to nowe budynki i otoczenie przed zamkiem. Dopiero po przekroczeniu bramy ujrzymy miejsca, przy których wcześniej dokonywano zakupu biletów i czekało na przewodnika.
Trasa zwiedzania przebiega przez główne części zamku. Odwiedzamy sale, infirmeria zamku średniego, kapitularze, kaplice, kościoły, refektarze. Przechodzimy krużgankami, dziecińcami, by zakończyć tą podróży w przeszłość przejściem pod murami zamków. Wtedy najlepiej dociera do nas potęga tej imponującej warowni. Od elektronicznego przewodnika dowiecie się nie tylko gdzie w danym miejscu się znajdziecie, ale opowie Wam również kilka legend i anegdot z udziałem Zamku. Dowiecie się między o nieudanej próbie zamachu. Nie usłyszycie natomiast o tym jak omijano zakaz wchodzenia kobieta na zamek wysoki. Tą historię poznałem będąc pierwszy raz w Malborku. Może i dziś tradycyjny przewodnik wspomina o niej*.
Być i wrócić znów
Zamek Krzyżacki w Malborku mógłbym odwiedzać co roku. To jak spacer ulubionymi alejkami w parku. Jak przechadzka pomiędzy kamienicami uliczkami starego miasta. Ta imponująca warownia budzi we mnie niesłabnący zachwyt.
Bywa, że i odpowiadam Byliśmy już. gdy pada propozycja pojechania gdzieś w to samo miejsce (wyjątkiem jest węgierski Eger, który od lat stał się naszym punktem obowiązkowym w drodze powrotnej z letnich wakacji). Zamek Krzyżacki w Malborku jest kolejnym takim miejsce, do którego chętnie wybiorę się kolejny raz.
Nie widziałem wszystkiego i mam świadomość istnienia wielu godnych zobaczenia twierdz zamkowych i może moja opinia nie będzie obiektywna i nieco sentymentalna, ale Zamek Krzyżacki w Malborku to miejsce wyjątkowe i pierwsze na liście polskich zabytków godnych i wartych obowiązkowo do zobaczenia i zwiedzenia.
Lokalizacja: Zamek Krzyżacki Starościńska 1, 82-200 Malbork
Zdjęcia: źródło własne, maj 2021
*- kobiety miały zakaz wchodzenia na Zamek Wysoki; przepis ten omijano w prosty sposób, wnosząc damę na rękach
