Europejskie Centrum Solidarności Gdańsk

2023-03-032023-01-28 Marek Brak komentarzy Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk, Sala BHP, Stocznia Gdańska

Z Mercure Gdańsk Posejdon na Jelitkowie do centrum Gdańska najlepiej wybrać się tramwajem. Niedaleko hotelu znajduje się pętla tramwajowa. Wybieracie dogodną linię i po niespełna półgodziny jesteście w dogodnej lokalizacji blisko celu wycieczki. Naszym było Europejskie Centrum Solidarności. Przystanek tramwajowy znajduje się na tuż przy Placu Solidarności. Jeżeli nie będziemy słuchać informacji głosowych o kolejnych przystankach, to trudno nie dostrzec pomnika Poległych Stoczniowców 1970.

Plac Solidarności w Gdańsku

Jestem tu pierwszy raz. Cieszę się, że z rodziną, ukochaną żoną oraz synem, który może jeszcze nie do końca zdaje sobie sprawę jak ważne jest to miejsce dla naszego pokolenia. Tu, w Stoczni Gdańskiej doszło do wydarzeń, które wyparły sowieckiego okupanta poza naszą wschodnią granicę, a ich politycznych parobków pozbawiono władzy. Upadł komunizm, przystał istnieć PRL, rozpadła się jedyna oficjalna parta PZPR. Wszystko to dzięki ludziom pracy, którzy domagając się godnego życie sprzeciwili się i powstrzymali dalszą degradacji i ubóstwu społeczeństwa.

Partia musiała pójść na ustępstwa. Nie robią dalej nic doprowadziła się do rozkładu. Z końcem lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku odzyskaliśmy wolność. Smród ciągnął się latami, a byli towarzysze niczym kameleon próbowali przybrać różne formy. Niektórzy nawet jak pszczółka skakali z kwiatka na kwiatek byle tylko zasiadać w jednej z Izb. Gdy lód zaczynał się zapadać pod nogami wskakiwali w samoobronie na krę innej platformy. Powoli przechodzą do historii, złe charaktery, wydające rozkazy strzelania do swoich obywateli odchodzą z tego świata.

Nowe elity rządzące rozpoczęły proces odbudowy Polski. Udało się nam bez większego przelewu krwi odzyskać niepodległość. Ku pamięci tych, którzy stracili rzycie z rąk komunistów postawiono tuż przy stoczni pomnik, symbol rozpoznawczy Gdańska, znak Solidarności, hołd i pamięć dla poległych i ku przestrodze by takie czasy nigdy nie powróciły. Nim wejdziemy do Europejskiego Centrum Solidarności przechodzimy obok bramy i pomnika Poległych Stoczniowców 1970.

Europejskie Centrum Solidarności

To miejsce powstało dzięki porozumieniu kilku instytucji. Od progu trudno uwierzyć w to, że urzędom, związkowi zawodowemu, organizacji rządowej i fundacji udało się osiągnąć tak wspaniały cel. Dla ludzi urodzonych w XX wieku to symbole, relikwie, bohaterowie, utrwalenie ważnej historii Polski i Świata. Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku to przede wszystkim symbol człowieczeństwa, pokazanie całej Ziemi, że do osiągnięcia wspólnych społecznych celów, walki o prawa i wolność nie potrzeba czołgów i amunicji.

Sześć wielkich sal gdzie stworzono ekspozycję stałą. Mamy więc stocznię, którą tak doskonale zobaczyć można z tarasu na dachu budynku. Są symbole tamtej epoki, które dziś wywołują uśmiech wzruszenia. Mamy wizerunki ważny postaci, które wraz z robotnikami polskich zakładów przeprowadzili transformację polityczną w Polsce. Mamy narzędzia zbrodni jakimi Polska władca broniła się przed bezbronnym tłumem chcących chleba i wolności. Jest ślad kultury, która podnosiła na duchu. Jest okrągły stół, przy którym ustalono dalsze losy Rzeczpospolitej polski.

Ekspozycja stworzona jest w sposób bardzo lekki, przejrzysty. Przyciąga uwagą osoby dorosłe, ale także jej nastoletnie pociechy, które na anegdoty o tamtych czasach reagują niedowierzaniem. Europejskie Centrum Solidarności powinno być ciągłą lekcją ludzkości. Wschodni blok Europy odzyskał wolność, przegonił totalitarnego oprawcę. Możemy oddychać jak reszta wolnego świata. Opuszczając wystawę smutna jest refleksja o tym, że pomimo tego zrywu solidarności nie umiemy tak dalej żyć.

Pamięć ulotna

Chciwość, pazerność, strach cechy jakimi zaraża się każdy polityk. Władza zaślepia, wybrany w wolnych wyborach nie widzi już swoich obietnic. Ważny staje się interes partii i ugranie czegoś dla siebie. Społeczeństwo nie chce już pracować na przyszłość swoich potomków, chce teraz i tu. Partia daje, bo rządzi sama, jak ta powojenna. Nigdy nie powinno się pozwolić na monopolizm władzy. Ta prowadzi naród do tragedii, ubóstwa. Zaprzepaszczone zostaje to co próbowano odbudować po upadku komunizmu.

Zadaniem Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku jest przypominać o tym wszystkim, każdemu, kto targa się na wolność choćby jednej jednostki. Przypominać im, skąd przyszli, wskazani palcem zakompleksionego frustrata i nie pozwolić by ograniczyli społeczną swobodę, uzależniając naród od kolejnych pozbawionych skrupułów i moralności instytucji. Uświadomić sobie, że świat jest piękny, a jego zepsucia chcą frustraci. Nie pozwólmy na to.

Europejskie Centrum Solidarności powinni odwiedzać wszyscy, podobnie jak miało to miejsce kiedyś z Muzeum Auschwitz-Birkenau. Tam ku przestrodze, by nigdy człowiek nie zgotował drugiemu takiego losu, choć ci, którzy wtedy wyzwolili to miejsce z rąk faszystów dziś napadają, niszczą i mordują bezbronną ludność cywilną na Ukrainie. Do Gdańska wycieczka edukacyjna by uczyć solidarności, wzajemnego szacunku, porozumienia, rozmowy, czynów bez rozlewu krwi.

Sala BHP Stoczni Gdańskiej

Po wyjściu z głównego budynku Centrum można skierować się do leżącej niedaleko niej Sali BHP w Stoczni Gdańskiej. Znajduje się w niej stała ekspozycja. Oprócz makiet zakładu, z których dowiedzieć możemy się o jak konstruowano dawniej statki, możemy przenieść się w czasie za sprawą wystroju i wyposażenia samej sali. Za sprawą wnętrza można odnieść wrażenie, że dosłownie przed chwilą miał tam miejsce historyczny moment. To właśnie tutaj 31 sierpnia 1980 roku podpisane zostało Porozumienie Sierpniowe.

Wstęp do Sali BHP jest bezpłatny, niezależnie od tego czy zwiedzimy Europejskie Centrum Solidarności czy nie. Budynek stanowi wyodrębnione miejsce, gdzie dookoła przeplata się historia z teraźniejszością. Widoczne żurawie dziś nie remontują wielkich tankowców i statków handlowych. Pomagają na budowach, gdzie wznoszą się kolejne apartamentowce i biurowce.

Wychodzimy z terenów byłej Stoczni Gdańskiej starą słynną historyczną bramą. Całe Europejskie Centrum Solidarności wydaje się wciąż tak żywe i świeże. Trudno pojąć, że ludzka pamięć jest tak ulotna i szybko przemija. Takie miejsca, niech przypominają wszystkim o tych najważniejszych dla ludzi wartościach. Będąc w Trójmieście warto poświęcić te dwie – trzy godziny na zwiedzenie tego szczególnego miejsca na mapie Polski.