Jasna Góra Częstochowa
Ostatnim punktem Szlaku Orlich Gniazd jest Częstochowa, stolica polskiego katolicyzmu. Położone na Jasnej Górze Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej Królowej Polski jest największym obiektem kultu religijnego w kraju. Jasna Góra jest celem pielgrzymek wierzących rodaków. Wracając z naszej wyprawy do Łodzi zatrzymujemy się na jednym z parkingów. Każdy z dorosłych co najmniej raz w życiu był już w tym miejscu. Czas pokazać je młodszym.
Historia Jasnej Góry
Zakon Paulinów przybył do Polski mniej więcej pod koniec XIV wieku. Oddano im wówczas pod opiekę drewniany kościół należący do jednej z parafii wsi zwanej Stara Częstochowa. Wznieśli oni klasztor, do którego książę opolski Władysław przywiózł i powierzył obraz matki Boskiej. Nie wiadomo do końca kto namalował owe dzieło. Jego pochodzenia posiada ciekawą legendą, jako obraz namalował sam św. Łukasz Ewangelista. Za podkład posłużył mu blat stołu z Jerozolimy.
Od chwili umieszczenia go w klasztorze obraz dzieło nosi tyłu Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Zaczęto wierzyć w jego nadprzyrodzone moce, przypisując mu cuda jakich dostąpili modlący się przed nim. Dla Polski Jasna Góra nabrała jeszcze większego znaczenia, kiedy to w trakcie potopu szwedzkiego wówczas już wielka twierdza stawiła opór najeźdźcom. Wtedy też król Polski Jan Kazimierz zawierzył koronę obrazowi. W 1717 roku dzięki dekretowi papieża Klemensa IX dokonano koronacji obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem.
W kolejnych latach Jasna Góra nie ustrzegła się kolejnych oblężeń i działań zbrojnych. Wszystko za sprawą dziejów tragicznych dziejów Polski. Rozbiory polski, ciągłe potyczki okupantów. Spokój nastąpił w okresie międzywojennym. W trakcie II wojny światowej twierdza na Jasnej Górze okupowały wojska niemieckie. W styczniu 1945 roku wyzwoleńcze wojska sowieckie zapobiegła podpalenia klasztoru.
Kaplica MB Częstochowskiej
Po wojenne czasy komunizmu, interweniowanie kardynała Stefana Wyszyńskiego, nieprzychylna postawa wobec wiernych władz, tylko wzmocniły ich ducha solidarności. Przemiany polityczne, upadek systemu totalitarnego nie osłabiły znaczenia obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Jasna Góra stała się stolicą polskiego katolicyzmu. Nie ustaje sznur pielgrzymów zmierzających pokłonić się przed świętym obrazem. Zapewne zaledwie garstka przybywa do klasztoru aby zwiedzić go jako zabytek, pomnik historii.
Korzystamy z postoju, zatrzymując samochód w miejsc, którego google maps określa Parkingiem Jasnej Góry. Mieści się on z boku klasztoru, przy ulicy obok której znajdują się budki z pamiątkami, dewocjonalia oraz restauracje. Wchodzimy boczną bramą. Nie wiem do końca ile osób przybywa tu w celach zwiedzania twierdzy, myślę, że również dla pielgrzymów drukowana mapa czy lepszy układ drogowskazów usprawniłbym poruszanie się. Nie każdy jest regularnie przybywa pokłonić się obrazowi Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
Intuicyjnie idziemy więc za tłumem i dochodzimy do kaplicy, w której wywieszony jest święty obraz. Tłum, tumult nie przekłada się na pozytywne wrażenia. Rozglądam się pełen szacunku, ale staram się dopatrzyć się piękna i wyjątkowości tego miejsca. Jasna Góra jest niekwestionowanym obiektem kultu. Gdyby w świątyni był tylko obraz dla wielu by wystarczył. Bez całej złotej otoczki. Pisze o tym, mając w pamięci odwiedzone świątynie na Chorwacji. Tam klimat i atmosfera jest znacznie lepsza do kompletacji czy modlitwy.
Dzwonnica na Jasnej Górze
Wychodzimy z kaplicy i ruszamy w kierunku dzwonnicy. Jak do niej wejść? Brak jakiegokolwiek tabliczki, drogowskazu. Idziemy więc do punktu informacyjnego. Tam też nie dostajemy żadnej mapy, musimy polegać na wskazówkach przekazanych przez obsługę. Potwierdza się, że te małe drzwi, które wahaliśmy się przekroczyć prowadzą na górę wieży. Po pokonaniu kilku stopni mijamy siostrę zakonną. Jest zajęta, nie zwraca na nas uwagi. Dopiero przy zejściu dostrzegam skarbonkę z komunikatem Opłata co łaska.
Być może celowo zrezygnowano ze wskazówek do wejścia na wieże dzwonnicy aby nie robić tam tłumów. My dziarsko ruszamy do góry schodami wzdłuż ścian wieży aż do wejścia na niewielki wąski balkon skąd podziwiamy widok na całą Częstochowę. Schody są metalowe, wejście i zejście nie przysparza dodatkowych emocji jak choćby wieża kościóła św. Eufemii w Rovinji. Pogoda sprzyja, płaski teren, zieleń i zabudowania rozciągają się po horyzont. Najlepiej prezentuje się aleja prowadząca na Stary Rynek, to on jest głównym celem jeżeli chodzi o Szlak Orlich Gniazd.
Schodzimy z wieży dzwonnicy. Intuicyjnie wchodzimy tam gdzie można wejść. Zaglądamy więc do wielkiej sali konferencyjnej. Trwa jakiś wykład. Zwiedzamy dalej sale pełne skarbów. Pamiętam, że kiedyś w jednej z nich widziałem nagrodę Nobla przyznaną Lechowi Wałęsie. Tym razem jej nie znalazłem. Są za to inne cenne rzeczy i jeszcze więcej złota. Choć Jasna Góra jest pod opieką Paulinów to nie widać tu skromności. Brak w wystroju wnętrz klasztoru jakiegoś ładu. Ktoś ofiarował, ktoś powiesił, położył tam gdzie było miejsce.
Mury obronne
Po zwiedzeniu sali rycerskiej wychodzimy Bramą Lubomirskich i idziemy wzdłuż murów. Przechodzimy pod wielką konstrukcją sceny, która pełni funkcję ołtarza gdy pod murami Jasnej Góry staną setki wiernych. Niestety dalsza droga powadzi donikąd. Nie da się wejść z drugiej strony z powrotem na mury. Musimy wrócić aby kontynuować dalszą przechadzkę po murach twierdzy Jasna Góra. Ścieżka wiedzie przez cztery bastiony. Część tej wędrówki pokonujemy przechodząc obok kolejnych stacji drogi krzyżowej.
Idziemy w odwrotnym kierunku do modlących się. Oni zmierzają do ostatniej stacji, my od niej zaczęliśmy przejście murami obronnymi. Zastanawiam się jak to możliwe, że twierdza przetrwała szwedzkie oblężenia i nie została zdobyta. Pewnie nie miałoby to wpływu i gdyby zdobyto Jasną Górę i splądrowano ją i zniszczono, wierni odbudowaliby ją. Zapobiegliwi zakonnicy wywieźli zawczasu obraz ukrywając go przed szwedzkimi degeneratami.
Mijamy Bastion Morsztynów i przechodząc nad bramą wjazdową Jana Pawła II schodzimy z murów obronnych. Nie udaje się nam zwiedzić Arsenału, który jest zamknięty. Przechadzamy się jeszcze chwilę po głównym dziedzińcu by wreszcie podjąć decyzję o kierowaniu się w kierunku parkingu. Przed wyjazdem rzuca mi się w oczy kolejna skarbonka z opłacą co łaska. Ciekawe gdyby tak zastosować taki cennik w innych miejscach.
Opłata co łaska
Wszyscy wiemy, że co łaska oznacza najczęściej nie mniej niż. Za pamiątkowy magnes sprzedawca podaje stałą cenę. Podobnie jak za inne dewocjonalia. Nie sprawdzamy cen w pobliskich restauracjach. Na obiad postanawiamy udać się do centrum Częstochowy. Zaliczyliśmy kolejny obiekt na Szlaku Orlich Gniazd. Nie ma wątpliwości, ze najpopularniejszemu, choć pod względem zabytkowym lepiej prezentuje się ten z początku szlaku.
Dla wiernych liczy się świętość, cuda, Boże miłosierdzie i uwielbienie do Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Kto odwiedza Jasną Górę aby zobaczyć jej architekturę, zabytki wyniesie stąd własne wrażenia. Sanktuarium rozbudowuje się, zmienia, czego dowodem są obiekty wybudowane nawet w XX wieku. Nie dodaje to blasku. Klasztor zdecydowanie ma służyć wiernym niż zwiedzającym. Ci pierwsi nie będą rozglądają się zbyt wiele, patrzą na święty obraz. Drudzy zaś, mogą szukać wrażeń gdzieś indziej.
___
Lokalizacja: Jasna Góra, ul. o. A. Kordeckiego 2, 42-225 Częstochowa
Zdjęcia: źródło własne, wrzesień 2023
